EÜ’den erken evre akciğer kanserinin tespitine yönelik önemli proje

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Doç. Dr. Aslı Tetik Vardarlı’nın yürütücülüğünü yaptığı “Erken Evre Akciğer Kanseri Teşhisli Olguların Ekshale Soluk Havası Kondensat Örneklerinde Genomik Profilin Erken Teşhis Biyobelirteçleri Olarak Değerlendirilmesi” başlıklı proje, TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun bulundu. Proje ile akciğer kanseri erken evrede daha tesirli formda tespit edilerek, hastaların ömür müddetlerinin uzamasına ve sıhhat hizmetlerindeki yükün azalmasına katkıda bulunulacak.

Proje takımını tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Sağlık alanında Türkiye’nin referans merkezi pozisyonunda bulunan üniversitemiz, TÜBİTAK’a en çok proje veren ve projesi en çok kabul gören üniversitelerin başında geliyor. Doç. Dr. Aslı Tetik Vardarlı hocamızın yürütücülüğünü yaptığı proje ile en sık görülen kanserler ortasında yer alan akciğer kanserinin erken teşhisine yönelik çalışmalar yürütülecek. Hocamızı ve grubunu tebrik ediyorum” dedi.

Akciğer kanseri olaylarının üçte ikisinin ileri evrelerde tespit edildiğini söyleyen Doç. Dr. Aslı Tetik Vardarlı, “Buna bağlı olarak cerrahi tedavi bahtı maalesef azalıyor. Ortalama 5 yıllık akciğer kanseri sağkalım oranı, teşhis anında hastalığın evresine bağlı olarak yüzde 4  ila 17 ortasında değişiyor. Bu sebeple akciğer kanserinde erken tanıya yönelik biyobelirteçlerin belirlenmesi epey kıymet taşıyor. Bizim projemizdeki maksadımız, erken evre akciğer kanserinin moleküler patolojisinden sorumlu tüm somatik mutasyonları saptamak için non invaziv bir prosedür olan ekshale soluk havası kondensat  örneklerinden elde edilen cfDNA ile tüm genom dizi tahlilini gerçekleştirerek, erken evre akciğer kanserinin moleküler patogenezinden sorumlu değişikliklerin erken teşhiste biyobelirteç olma özelliklerini ortaya koymaktır. Projemizin özgünlüğünü, daha evvel tümör doku yahut likit biyopsi örneklerinde yapılan genomik tahliller yerine, ekshale soluk havası kondensat örneklerinden eksrakte edilen cfDNA örnekleri kullanarak tüm genom dizi tahlilini gerçekleştirilmesi oluşturuyor” dedi.

“Kanser hastaları ile sağlıklı bireylerin genomik profilleri karşılaştırılacak”

Projenin bir olgu-kontrol çalışması olduğunu belirten Doç. Dr. Tetik Vardarlı, “Erken evre akciğer kanseri tanısı alan olgular ile kanser tanısı almamış sağlıklı bireylerden ekshale soluk havası kondensat örnekleri toplanacak. Bu örnekler üzerinde tüm genom dizi tahlili gerçekleştirilecek ve kanser hastalarında saptanan genomik değişiklikler ile sağlıklı denetim kümesi karşılaştırılarak risk skorları belirlenecek. En yüksek risk skoruna sahip genler belirlenecek ve bu genler için bir akciğer kanseri erken teşhis paneli tasarlanacak. Bu panel kullanılarak kuşkulu olguların ekshale soluk havası kondensat örnekleri tahlil edilecek ve genomik değişikliklerin hastalığın erken teşhisinde kullanılabilirliği pahalandırılacak. Elde edeceğimiz bulgularla uzun vadede tasarlanması planlanan erken evre akciğer kanser panelinin, daha büyük hasta kohortunda, yeni jenerasyon dizileme platformlarında uygulanması ve klinik rutin pratiğimize girmesi durumunda hastaların ömür müddetlerinin uzamasını ve  tıbbi harcamalarda tesirli bir düşüş sağlanmasını bekliyoruz. Daha ileriki vakitlerde ise muvaffakiyete ulaşmamız durumunda tasarlanması planlanan erken evre akciğer kanseri panelini tescil ettirerek ülke iktisadına katkı sağlamayı hedefliyoruz” dedi.

Doç. Dr. Tetik Vardarlı, projenin kanser araştırmalarında ve amaca yönelik yeni tedavi stratejilerinin belirlenmesinde değerli bir adım olacağını ve bilimsel literatüre katkı sağlayarak Türkiye’nin ulusal ve milletlerarası seviyede kıymetli bir yer edinmesine yardımcı olacağını öngördüklerini belirtti.

Multidisipliner ekip

Proje takımında; EÜ Ege Üniversitesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Cumhur Gündüz, Göğüs Hastalıkları Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Tuncay Göksel, Patoloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Veral, Radyoloji Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Recep Savaş, Göğüs Cerrahisi Anabilim Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Tevfik İlker Akçam, Fen Fakültesi Kimya Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Levent Pelit, Uzman Dr. Haydar Karakuş, Dr. Su Özgür, Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesinden Doç. Dr. Ozan Usluer, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Kolu Arş. Gör. Aycan Aşık yer alıyor. Projenin danışmanlığını ise EÜ Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Kutsal Turhan ve Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesinden Prof. Dr. Kenan Can Ceylan yapıyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı