Zeytinyağı atıkları omurilik yaralanmalarında gıda takviyesi olarak kullanılacak

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Celal Sözbilen’in yürütücülüğünü yaptığı  “Zeytinyağı Üretim Süreci Atıklarının Omurilik Yaralanması Modelinde Besin Desteği ve/veya Tedavi Casusu Olarak Değerlendirilmesi” başlıklı proje, TÜBİTAK-TAGEM işbirliği çerçevesinde 1005-Ulusal Yeni Fikirler ve Eserler Araştırma Dayanak Programı altında desteklenmeye hak kazandı.

Proje grubunu makamında ağırlayarak tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Tam akredite, öğrenci odaklı araştırma üniversitemiz bilim insanları, farklı kurumlardan araştırmacılarla iş birliği yaparak, disiplinlerarası projeler üretmeye devam ediyorlar. Araştırmacılarımız, zeytinyağı üretim sürecinde atık olarak ortaya çıkan yaprak ve pirina atıklarından fenolik bileşenlerce güçlü ekstreler elde ederek,  bu ekstreleri omurilik yaralanmasında ferroptoz yolağı üzerinden kıymetlendirecek. Multidisipliner bir anlayışla hazırlanan ve TÜBİTAK-TAGEM Ulusal Yeni Fikirler ve Eserler Araştırma Takviye Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulunan proje Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Kolu, Eczacılık Fakültesi, EGEMATAL ve TAGEM bünyesindeki Zeytincilik Araştırma Enstitüsü ile birlikte yürütülecek. Proje takımını tebrik ediyor, muvaffakiyetlerinin devamını diliyorum” dedi.

“Zeytinyağı atıklarının sıhhat alanında kullanılması çok önemli”

Araştırmanın içeriği ile ilgili bilgi proje yürütücüsü Doç. Dr. Murat Celal Sözbilen, “Zeytinyağı sanayisinde, üretim sürecinde pirina, karasu, zeytin yaprakları üzere atıklar ortaya çıkmaktadır. Ülkemizin bu alandaki güçlü kaynakları göz önüne alındığında atık eserlerin kıymetlendirilmesi, bilhassa sıhhat alanında kullanılabilmesi çoklu faydayı beraberinde getirecektir. Omurilik yaralanmaları dünyada yaklaşık iki milyon kişiyi etkilemektedir. Omurilik yaralanması, primer ve sekonder hasara sebep olur. Sekonder hasar, yaralanmayı takiben birkaç saat içinde görülür; nöronal mevt, inflamasyon ve hemoliz üzere süreçleri kapsar. Nöronal vefatta ferroptoz yolağının rolü gösterilmiştir. Münasebetiyle ferroptozun inhibisyonu ile hasar bölgesinde beklenen hücre vefatının önüne geçmek umut vadeden bir stratejidir” dedi.

“Fenolik içerikli ekstreler besin desteğine dönüştürülecek”

Projenin hedefinden bahseden Doç. Dr. Murat Celal Sözbilen, “Projemizde öncelikle zeytinyağı üretim sürecinde ortaya çıkan atıkların içerdiği antioksidan tesirli fenolik bileşenler göz önüne alınarak, farklı zeytin çeşitlerinin yaprakları ve pirinadan fenolikçe güçlü ekstreler elde edilecektir. Bu ekstrelerin içerdiği fenolik bileşenler LC/QTOF/MS yoluyla taranarak tespit edilecek ve sonrasında hücre kültürü ile potansiyeli en yüksek ekstreler belirlenecektir. Belirlenen ekstreler kullanılarak hem fenolik bileşenlerce varlıklı diyetle beslenen hem de beslenmeyen omurilik yaralanma modeli uygulanmış deney hayvanları üzerinde çalışılacak ve fenolik ekstrelerin hudut hücrelerini düzgünleştirme ve hudut hasarını en aza indirme tesirleri değerlendirilecektir. Böylelikle ülkemizin bitki örtüsünde çokça bulunan zeytinin üretim atıklarından elde edilecek güçlü fenolik içeriğe sahip ekstrelerin besin desteği ve farmasötik esere dönüşmesini hedeflenmektedir” diye konuştu.

 “Gıda desteği eserlerinde katma kıymet üreterek dışa bağlılığı azaltacak”

Doç. Dr. Murat Celal Sözbilen, “Sürdürülebilir Kalkınma gayelerinden biri ‘atık’ kavramının çöpten fazla ‘kaynak’ olarak benimsenmesidir. Projemiz, zeytinyağı üretim atıklarının ve zeytin yapraklarından elde edilen varlıklı fenolik içeriğe sahip ekstrelerin besin desteği ve farmasötik esere dönüşmesini hedefleyen özgün bir araştırmadır. Besin desteklerinin kullanımı ülkemizde önemli oranda artış göstermekte; yerli üretimin sonlu olmasından kaynaklanan dışa bağımlılık ülke iktisadını olumsuz etkilemektedir. Proje sonunda, aktifliği ve içeriği tespit edilecek ekstre, besin desteği olarak değerlendirilebilecek; seçilen biyoaktif ekstre ve standart husus daha ileri tedavi aktiflik çalışmaları tamamlanarak yerli ilaç sanayisine geliştirilebilir eserler olarak sunulabilecek ve elde edilecek datalar bu alanda yapılacak Ar-Ge ve yatırım projelerine ışık tutacaktır. Böylelikle ülkemizin biyolojik zenginliği olan ve üretim gücüne sahip olduğumuz zeytin bitkisinden farklı alanlarda kullanılabilecek, katma bedeli yüksek eserler elde edilebilecektir. Proje çıktılarının, kısa ve uzun vadede ekonomik ve toplumsal yarara dönüşeceği açıktır” dedi.  

Disiplinlerarası bilim ekibi

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Celal Sözbilen’ in yürütücülüğünü yaptığı projenin takımında Eczacılık Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Buket Bozkurt ve Prof. Dr. Güliz Armağan ile Zeytincilik Araştırma Enstitüsünden Dr. Beğenilen Sözbilen, EGEMATAL’dan Dr. Zinar Pınar Gümüş yer alıyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı